HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-22

TÜRKİYE EKONOMİSİ

• Mayıs ayında enflasyon bir önceki aya göre değişmedi ve %6,58 seviyesinde gerçekleşti. Bu durum, gıda fiyatları, giyim fiyatları ve ulaştırma fiyatlarındaki artış hızlarının yavaşlamasından kaynaklanıyor. Çekirdek enflasyon ise yıllık olarak %8,8 oranı ile bu sene başından bu yana en düşük oranı kaydetti.

• TÜİK verilerine göre Nisan ayında geçen yılın aynı ayına göre ihracat %10,2 oranında ve ithalat %11,9 oranında azaldı. İhracat 11,9 milyar dolar, ithalat ise 16,2 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. 12 aylık enerji dışı dış ticaret açığı geçen yılın aynı ayına göre 4,7 milyar dolar gerileyerek 30,9 milyar dolar oldu.

• TİM verilerine göre ise Mayıs ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre %0,1 oranında artışla 10,8 milyar dolara yükseldi. TİM otomotiv sanayinin %34 artışlar 1,9 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdiğini açıkladı. 2016’nın ilk beş ayında ise geçen yılın aynı dönemine göre %6,5 azalarak 57,5 milyar dolar olduğu ifade edildi.

• İstanbul Sanayi Odası ve Markit’in hazırladığı imalat sanayi PMI endeksi bir önceki aya göre 0,5 puan artarak 49,4 değerini aldı. Ancak üst üste üçüncü kez 50’nin altında kalan endeks, yılın ikinci çeyreğinde imalat sektörünün faaliyet koşullarında kötüleşmenin devam ettiğine işaret ediyor.

DÜNYA EKONOMİSİ

• Mayıs ayı ABD tarım dışı yeni yaratılan istihdam verisi 38 bin kişi ile 160 bin beklentisinin çok altında kaldı. İşsizlik oranının ise %5’ten %4,7’ye düştüğü ancak bunun işgücünde iş arayan kesimin azalmasından kaynaklandığı açıklandı. Hayal kırıklığı yaratan istihdam verileri nedeniyle ekonomistler FED’in Haziran ayında faiz artırma ihtimalinin kalmadığı görüşünde birleşti.

• Almanya’da işsizlik oranı Mayıs ayında 1990’dan bu yana tarihi bir seviyeye gerileyerek %6 olarak açıklandı. Euro Bölgesi’nde ise mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı Nisan ayında %10,2’ye gerileyerek 2011’den bu yana en düşük değerini aldı.

• Geçtiğimiz haftalarda hem ABD hem de Avrupa Birliği yetkilileri Çin’in çelik sektöründe aşırı üretim yaparak piyasaların dengesini bozduğu konusunda uyarıda bulundu. Avrupa’daki çelik üreticileri Çin’den gelecek çelik ithalatında aşırı düşük fiyatlardan şikayetçi. ABD ise Çin’den yapılacak çelik ithalatına %500’ün üstünde vergi koyma kararı aldı.

• Hindistan ekonomisinin 2016 yılı birinci çeyrek büyüme verisi %7,2’den %7,9’a güncellendi. %10,3 oranında artan finansal hizmetler ve gayrimenkul sektörleri ile %9,3 oranında büyüyen imalat sanayi sektörlerinin büyümeye en fazla katkı yapan sektörler olduğu açıklandı.

• Brezilya ekonomisi beşinci çeyrekte üst üste daralmaya devam etti. 2016 yılının ilk çeyreğinde %0,3 daraldığı açıklanan ekonominin %0,8 daralma beklentisinden daha iyi geldiği belirtildi. OECD yılsonunda ülke ekonomisinin %4,3 daralmasını bekliyor.

HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-20

TÜRKİYE EKONOMİSİ

Tüketici Güven Endeksi Mayıs ayında bir önceki aya göre %0,4 oranında arttı. Tüketicinin Mayıs ayında genel ekonomik durum beklentisi bir önceki aya göre kısmen artarken, tüketicinin dayanıklı tüketim malı satın alma haricindeki diğer satın alma beklentilerinin bir önceki aya göre gerilediği görülüyor.

Merkez Bankası’nın Mayıs ayı Beklenti Anketi’ne göre katılımcıların yılsonu enflasyon beklentisi 7,80’e gerilerken, 12 ay sonrası için enflasyon beklentisi ise artarak 7,81 oldu. Dolar kuru beklentisi de 2,9731 liraya yükseldi (önceki ay 2,8659). Cari açık beklentisindeki gerileme ise hız kaybetti.

Türkiye’de gözler yarın Merkez Bankası’nın Para Politikası toplantısında olacak. Piyasaların beklentisi toplantıdan 25 ila 50 baz puanlık bir faiz indirimi yönünde.

Geçtiğimiz hafta Ahmet Davutoğlu’nun istifasını sunması ile yaşanan ekonomik belirsizlik ve Fed’in faizi önümüzdeki aylarda artırabileceği beklentisi ile dolar 3 lira sınırını zorlayarak 2,99 liraya ulaştı. Ancak haftasonu yapılan AKP Kongresi’nde yeni Başbakan’ın Binali Yıldırım olarak belirlenmesi ve yarınki PPK toplantısında faiz indirimi beklentisiyle dolar tekrar 2,97-2,98 seviyelerine geriledi.

DÜNYA EKONOMİSİ

ABD Merkez Bankası Fed’in toplantı notları, piyasalarda Haziran’da bir faiz artırımına gidilebileceği beklentilerini kuvvetlendirdi. Toplantı notları, ekonomik verilerin beklenildiği düzeyde olumlu gitmeye devam etmesi durumunda Haziran’da faiz artırımı yapılabileceğine işaret ediyor.

İngiltere Hazine Bakanlığı, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılması (Brexit) yönünde oy çıkması durumunda ülkede kısa vadede neler olacağı ile ilgili bir rapor yayınladı. Rapora göre, ülkenin AB’den çıkması durumunda ekonominin %3,6 daralması ve yarım milyon kişinin işsiz kalacağı öngörülüyor.

Yunanistan’da kemer sıkma önerilerini içeren torba yasa tasarısı mecliste onaylandı. Kabul edilen yasa ile vergilerde yapılacak artıştan 1,8 milyar euroluk tasarruf yaratılması hedefleniyor. Vergilerin yanı sıra tasarıda özelleştirmelerin hızlandırılmasını sağlayacak bir kurumun oluşturulması da yer alıyor.

Japonya ekonomisi ilk çeyrekte %1,7 oranında büyüyerek beklentilerin üstünde bir performans sergiledi. İlk çeyrekte resesyona gitmesi beklenen Japon ekonomisinin, hükümet harcamaları sayesinde artan iş yatırımları ve ihracat ile büyüdüğü belirtiliyor.

Geçtiğimiz hafta Brezilya ile ilgili bir bilgi notu yayınlayan Moody’s, bu yıl düzenlenecek olimpiyatlardan Brezilya’nın büyük bir gelir artışı beklememesini ve 2015’te %3,8 oranında daralan ekonominin 2016’da %3,7 daralmasını beklediklerini açıkladı.

HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-19

TÜRKİYE EKONOMİSİ

• Mart ayında cari açık geçen yılın aynı ayına göre 1,1 milyar dolar gerileyerek 3,67 milyar dolar oldu. Bu gelişmede dış ticaret açığının geçen yıla göre gerileme eğilimini devam ettirmesi etkili oldu. Geçen yılın ilk üç ayında 2,85 milyar dolar olan seyahat gelirleri ise bu yılın ilk üç ayında 1,91 milyar dolara geriledi. Turizm gelirlerindeki olası bir azalma cari denge için kritik önem taşıyor.

• Mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı Şubat ayında %9,9’a geriledi (Ocak ayında %10,1). Genç işsizlik oranının ise %17,4’e inmesi, geçen yıl %18-19 aralığında seyreden orana kıyasla genç istihdamının arttığını gösteriyor. İnşaat ve hizmet sektörlerinde yeni yaratılan istihdam artışı Şubat’ta da devam ederken, tarım ve sanayi sektörlerinde yeni yaratılan istihdamda kısmi gerileme görüldü.

• Nisan ayında Merkezi Yönetim Bütçesi 5,35 milyar lira fazla verdi. Geçen yılın ilk dört ayında 4,1 milyar lira açık veren bütçe bu yıl aynı dönemde 5,4 milyar lira fazla verdi. Vergi gelirleri ise geçen yıla göre %1,7 oranında arttı. Maliye Bakanı Naci Ağbal, ilk dört ayın verilerinin mali disiplinin devam ettiğini ortaya koyduğunu açıkladı.

• Özel sektörün kısa vadeli borçları Mart ayında bir önceki aya göre 1 milyar dolar gerileyerek 18,68 milyar dolar olurken, uzun vadeli borçları ise 4,7 milyar dolar artarak 203,2 milyar dolara yükseldi. Bankaların kısa dönemli borçları azalırken uzun vadeli borçları artmaya devam etti.

DÜNYA EKONOMİSİ

• Geçtiğimiz hafta Avrupa Birliği’nde, İngiltere’nin birlikten ayrılması konusu gündemdeydi. IMF Başkanı Christine Lagarde, İngiltere’de yapılacak oylamada AB’den ayrılma (Brexit) sonucu çıkması durumunda İngiltere ekonomisinin resesyona gidebileceğini vurguladı.

• Moody’s Suudi Arabistan’ın kredi notunu, ülkenin istikrarsız mali pozisyonu ve petrol gelirleri dışında alternatif gelir yaratamamalarını gerekçe göstererek düşürdü.

• Çin’de petrol rafinerilerinin çalışmalarının hız kazanması ve Goldman Sachs’ın petrol piyasasının beklenenden daha önce açık vermeye dönmekte olduğu beklentisi nedenleriyle petrol fiyatları yükselişe geçti. Temmuz vadeli brent petrolün 48,66 dolara çıktığı belirtiliyor (geçen hafta 46,48 dolar).

• Rusya Ekonomi Bakanlığı, hükümete maaşlarda kesintiye giderek kamu ve özel kesim yatırımlarını artırmayı hedefleyen bir teklif sundu. Ekonomistler bu hamlenin ekonomiye zararlı olacağı görüşünde.

• Bu hafta piyasalarda gözler ABD’de sanayi üretimi ve Japonya’da ekonomik büyüme verileri ile Fed’in komite toplantısı notlarının açıklanmasında olacak.

HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-18

TÜRKİYE EKONOMİSİ

• Nisan ayında yıllık enflasyon %6,57 seviyesine geriledi (Mart ayında %7,46 seviyesindeydi). Mart ayında gerileyen gıda ve içecek fiyatlarının Nisan ayında da gerilemesi, enflasyondaki düşüşte etkili oldu. Öte yandan ekirdek enflasyon, %9,4 oranı ile son dönemdeki katılığını devam ettirdi. Dolayısıyla enflasyonun bu düşüş eğilimini devam ettirmesi düşük ihtimal olarak görülüyor.

• Mart ayında mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Sanayi Üretimi bir önceki aya göre %0,5 oranında azaldı. İmalat sanayi üretiminde de aylık %0,4 gerileme yaşandı. Reel Kesim Güven Endeksi de Mart ayında1,1 puan gerileyerek Sanayi Üretimi Endeksinin düşebileceği işaretini vermişti.

• Geçtiğimiz hafta küresel piyasalarda doların diğer para birimleri karşısında değer kazanması, Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun açıklamaları ve Kilis’te yaşanan roket saldırılarının da etkisiyle dolar 2,92 liraya kadar yükseldi.

• Antalya Havalimanı Mülki İdare Amirliği verilerine göre, geçen yıl Ocak-Nisan ayında 126.690 Rus turist gelirken, bu yılın Ocak-Nisan döneminde bu rakamın 12.039’a gerilediği ve toplam uçuşların da %37 azaldığı açıklandı. Turizm gelirlerindeki azalmanın cari dengeyi olumsuz etkileyebileceği tahmin ediliyor.

DÜNYA EKONOMİSİ

• IMF’in Orta ve Güneydoğu Avrupa ülkeleri için yayınladığı Bölgesel Rapor’da, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu gelişmekte olan Güneydoğu Avrupa ülkelerinin geçen yıl %3-4 arasında büyüme oranını iç talep destekli olarak başardığı ancak Rusya ve bazı eski Sovyet ülkelerinin resesyonda olduğunu açıkladı. Raporda, Türkiye’de tasarruf oranlarının düşüklüğü vurgulanırken, yapısal reformların acilen hayata geçirilmesi önerildi.

• ABD’de Nisan ayında yeni yaratılan istihdam sayısı 160 bin oldu. Ekonomistlerin 200 bin kişilik tahmininden daha düşük gelen bu rakamın, Fed’in Haziran ayında faizleri yükseltme ihtimalini daha da düşürdüğü belirtiliyor.

• Euro Bölgesi’nde imalat sanayi Markit PMI endeksi Nisan ayında bir önceki aya göre 0,1 puan artarak 51,7 değerini aldı. Almanya’da da Markit PMI endeksi son üç ayın en yüksek değerini aldı. Öte yandan endeksin yeterince güçlü gelmemesi deflasyon endişelerini tetikledi.

• Çin’in ihracat ve ithalatının Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %1,8 ve %10,9 oranında düştüğü açıklandı. Dış ticaretteki gerilemenin hem iç hem de dış talepte bir gerileme yarattığı dolayısıyla büyümeye negatif etki edebileceği belirtiliyor.

• Kanada’da yaşanan orman yangınları ve Suudi Arabistan’daki Petrol Bakanı’nın değiştirilmesi üzerine, Brent petrol fiyatı 46,48 dolara kadar yükseldi. 2016 yılı başında, 2003’ten bu yana en düşük fiyata gerileyen Brent petrolün, küresel petrol arzının azalacağı tahminleri üzerine tekrar yükseldiği görüldü.

HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-16

TÜRKİYE EKONOMİSİ

• Merkez Bankası yeni başkanı Murat Çetinkaya’nın katıldığı ilk Para Politikası Kurulu toplantısında piyasa beklentileri ile aynı yönde bir karar alındı: 20 Nisan’da düzenlenen toplantıda politika faizi üst bandında 50 puan indirime gidilerek faiz %10’a çekildi. Alt bant olan %7,25 oranında ise değişikliğe gidilmedi.

• Kasım-Mart döneminde gerileme eğiliminde olan Tüketici Güven Endeksi, Nisan ayında bir önceki aya göre %2,2 artarak 68,5 değerini aldı. Mevcut dönemin tasarruf etme için uygunluğu ve gelecek 12 ay içinde tasarruf etme ihtimali alt endekslerinin bir önceki aya göre yüksek oranda arttığı görülüyor.

• Nisan ayında, Perakende Ticaret ve Hizmet Sektörleri Güven Endeksleri bir önceki aya göre sırayla %5,9 ve %3,8 oranında azalırken İnşaat Sektörü Güven Endeksi ise %0,1 oranında arttı.

• Reel Kesim Güven Endeksi ise Nisan ayında bir önceki aya göre 1,6 puan artarak 105,7 değerine ulaştı. İhracat sipariş ve yatırım beklentilerinin bir önceki aya göre arttığı görülüyor. Kapasite Kullanım Oranı ise 0,2 puan artarak 75,4 oldu.

• Mart ayında Türkiye’deki toplam konut satışı geçen yılın aynı ayına göre %1 oranında artarak 117.205 oldu. Yeni satılan konutların satışı ise %1,7 oranında arttı ancak toplam satışlar içindeki payı bir önceki aya göre gerileyerek %44,7 oldu (bir önceki ay bu pay %46,6 idi).

• IMF haftasonu Türkiye ile ilgili Consultation IV raporunu yayınladı. “Büyüme güçlü ancak daha çok yapısal reform gerekiyor” başlığı atılan raporda, Türkiye’deki yüksek cari açığın orta vadede büyümeye zarar vereceği belirtildi. Raporda aynı zamanda Türkiye için risklerin negatif yönlü olduğu ve düşük tasarruf oranlarının dışsal kırılganlıkların ana sebebi olduğu vurguları dikkat çekiyor. Türkiye’nin büyüme tahmini 2016 ve 2017 için %4’lerden %3,8 ve %3,4’e indirilirken, enflasyon ise %9,8 ve %8,8 olarak belirtiliyor.

• Türkiye ve AB’nin yüksek düzeyli yetkililerinin katılımıyla düzenlenen “İş Dünyasıyla Diyalog ve Uluslararası Yatırımlar ve Yatırım Ortamı Konferansı”nda Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, AB ile vize serbestisi sürecine ilişkin reformlar tamamlandığında işgücü piyasasını esnek hale getirecek düzenlemelerin hayata geçeceğini ifade etti. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, AB üyeliği sürecinin Türkiye’nin en kapsamlı reform programı olduğunun ve bunun Türkiye kurumlarının kapasitesini artırdığının altını çizdi.

 DÜNYA EKONOMİSİ

• ABD Başkanı Barack Obama’nın Almanya Başbakanı Angela Merkel’i ziyareti sonrasında Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı çalışmalarının hızlanacağı ifade edildi.

• Avrupa Merkez Bankası (AMB) Başkanı Mario Draghi bu sene içerisinde Euro Bölgesi’nde enflasyonun tekrar negatife dönebileceğini ancak sene sonuna doğru tekrar düzeleceğini öngördüklerini açıkladı. AMB, 2016 yılı için enflasyon ve büyüme tahminlerini de düşürdü.

• Geçtiğimiz hafta ABD’de petrol üretiminin son 18 ayın en düşük seviyesinde gerçekleştiğinin açıklanması ve küresel arz fazlasının azalacağı beklentisi ile petrol fiyatları son beş ayın zirvesine yükseldi. 44 dolara kadar çıkan Brent petrolün hafta başında tekrar 43,6 dolara düştüğü belirtildi.

• Küresel piyasalar bu hafta Fed ve Japonya Merkez Bankası’nın (BOJ) yapacağı toplantılara endekslendi. Ekonomistler Fed’in Haziran’dan önce bir faiz artırımı yapmasını beklemiyor. Ekonomistler BOJ’nin ise yenin dolar karşısında son dönemde değer kazanması nedeniyle bir hamle yapabileceğini düşünüyor.

• Japonya Merkez Bankası’nın bu hafta düzenleyeceği toplantı öncesinde, bankaya yakın yetkililer Japon hükümetinin bankaya destek vererek Abe reformlarının hızlandırılması gerektiğini dile getirdi.

• Çin’de yılın ilk çeyreğinde borçlar gayrisafi hasılanın %237’sine ulaşarak rekor seviyeye tırmandı. Ekonominin hızlanması için piyasaya sürülen likidite nedeniyle borçların arttığı belirtilirken bu durumun finansal kriz riski içerdiği belirtildi.

AFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-15

TÜRKİYE EKONOMİSİ

Ocak ayında mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı bir önceki aya 0,2 puan geriledi ve %10,1 oldu. 2015 yılında %18-19 arasında olan genç işsizlik oranı ise %17,9 oranına geriledi. Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yeni yaratılan istihdamda artış sağlayan sektörler hizmetler ve inşaat olurken sanayi ve tarımda yeni yaratılan istihdamın azaldığı görülüyor.

Şubat ayında ihracat ve ithalat birim değer endeksleri gerilemeye devam etti; geçen yılın aynı ayına göre ihracat birim değer endeksi %8,6; ithalat birim değer ise %16,2 oranında azaldı. Bu durum liranın dolar ve euro karşısında değer kaybından kaynaklanıyor. İhracat miktar endeksi ise %10,9 ve ithalat miktar endeksi %9,7 oranında arttı.

Mart ayında Merkezi Yönetim Bütçesi 6,6 milyar lira açık verdi; açık geçen yıla göre 200 milyon lira azaldı. Geçen yılın ilk üç ayında 18 milyar olan faiz giderleri ise bu sene 16,5 milyar liraya geriledi.

Merkez Bankası Beklenti Anketi’nin Nisan ayı sonuçlarına göre katılımcılar yıllık enflasyonun %7,91’e gerileyeceği (önceki ay %8,29), cari açığın ise 32,9 milyar dolar olacağı (önceki ay 33,5) beklentisinde.

Başbakan Yardımcısı Lütfi Elvan, Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Koordinasyon Kurulu toplantısında yatırımların önünü açacak bir yeni bir paketin önümüzdeki iki hafta içerisinde TBMM’ye sunulacağını açıkladı.

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, 20 Nisan’da yeni başkan Murat Çetinkaya başkanlığında toplanacak. Ekonomistler bu toplantıda 25 veya 50 baz puan faiz indirimi yapılmasını bekliyor.

DÜNYA EKONOMİSİ

Katar’ın başkenti Doha’da yapılan petrol üreticileri toplantısında, petrol üretiminin dondurulması konusunda bir anlaşmaya varılamadı. Toplantı sonrasında brent petrolün fiyatı %3,9 gerileyerek 41,42 dolar oldu.

IMF üyesi gelişmiş 25 ülke, küresel ekonominin büyüme hızının yavaşlaması nedeniyle, büyüme yanlısı politikaların hayata geçirilmesi için çalışmalara başladı. IMF gelişmiş ülkelerin kamu harcaması yapması ve deflasyonla mücadele etmesi çağrısında bulundu.

Bloomberg’ün hazırladığı ankete katılanlar, Avrupa Merkez Bankası’nın bu yıl en az bir kez daha parasal genişlemeye gideceğini tahmin ediyor. Euro Bölgesi’nde geçtiğimiz ay da deflasyon açıklanmıştı.

Çin’de büyüme yavaşlamaya devam etti: 2015 yılı son çeyreğinde %6,8 oranında büyüyen ekonomi 2016 yılı ilk çeyreğinde %6,7 oranında büyüdü.

Geçen hafta Japonya’nun Kumamoto şehrinde gerçekleşen deprem sonrasında üretim tesisleri zarar gören Sony, Toyota ve Honda üretimi durdurduklarını açıkladı.

HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-14

TÜRKİYE EKONOMİSİ

Şubat ayında mevsim etkilerinden arındırılmış sanayi üretim endeksi bir önceki aya göre %0,5 oranında arttı. Takvim etkilerinden arındırılmış endeks ise bir önceki yılın aynı ayına göre %5,8 oranında arttı. Yılın ilk iki ayındaki artışlar, bir önceki çeyreğe göre hız kazanmış durumda; bu durum ekonominin ilk çeyrek büyüme oranı için olumlu bir işaret olarak görülebilir.

Cari açık Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre 1,5 milyar dolar azalarak 1,79 milyar dolar oldu. Cari açığın tahminlerden daha iyi gerçekleşmesinde dış ticaret açığındaki gerileme etkili oldu. Dış ticaretteki düşüş geçen yıl Şubat ayında 3,5 milyar dolar olan enerji ithalatının bu yıl 2 milyar dolara gerilemesinden kaynaklanıyor. Geçen yılın aynı ayında 41,3 milyar dolar olan 12 aylık cari açık ise bu sene Şubat ayında 30,5 milyar dolara geriledi.

Ekonomi Bakanlığı’nın yayınladığı Dış Ticaret Beklenti Anketi’ne göre, 2016 yılı 2. Çeyreğinde İhracat Beklenti Endeksi ilk çeyreğe göre 11,8 puan artarak 111,7 puan oldu. Endekse göre 3 ay içinde ihracat ve ihracat siparişlerinde artış bekleniyor. İthalat Beklenti Endeksi’nin ise 5,2 puan artarak 103,1 değerini aldı.

Moody’s Türkiye’nin Baa3 olan kredi notunu ve negatif olan not görünümünü değiştirmedi. Moody’s’in diğer Türkiye’nin kredi notu değerlendirme tarihleri 5 Ağustos ve 2 Aralık 2016.

Başbakan Ahmet Davutoğlu Merkez Bankası’nın yeni başkanı olarak, Murat Çetinkaya’nın atanmasını öngören kararnamenin çıkarılması talimatını verdi. Murat Çetinkaya halihazırda kurumun başkan yardımcılığını yürütüyor.

 DÜNYA EKONOMİSİ

ABD Merkez Bankası önceki üç başkanı ve mevcut başkan Janet Yellen’ın bir araya geldiği toplantıda Yellen, Aralık ayında aldıkları faiz artırım kararının arkasında olduklarını ve istihdam piyasasının düzelmekte olduğunu ifade etti.

Euro Bölgesi’nin en güçlü ekonomisi Almanya’da sanayi üretimi Şubat ayında bir önceki aya göre %0,5 oranında daraldı. Bir önceki yıla göre %1,3 oranında artan sanayi üretiminin hız kesmesinin ekonomistler tarafından endişe edilenden daha “olumlu” gerçekleştiği ifade ediliyor.

Son dönemde BRICS ekonomilerinden en iyi durumda olan Hindistan’da Merkez Bankası faizleri 25 puan düşürerek %6,5’e indirdi. Merkez Bankası başkanı enflasyondaki iyileşmelerin devam etmesi durumunda faizin tekrar düşürülebileceğinin sinyalini verdi. Geçen yıl %7 seviyelerinde seyreden enflasyon bu yıl Şubat ayında %5,2’ye geriledi.

Dünya Bankası (World Bank), BRICS ekonomilerinden Rusya’nın 2016 yılı büyüme tahminlerini düşürdü. Petrol fiyatlarındaki gerileme nedeniyle bu yıl %0,7 daralması beklenen Rus ekonomisinin 2016’da %1,9 oranında daralması beklenirken 2017 yılında ise 1,1 oranında büyüyeceği tahmin ediliyor.

17 Nisan’da düzenlenecek OPEC (Petrol Üreticisi Ülkeler Birliği) toplantısında petrol arzının dondurulması yönündeki beklentiler nedeniyle, geçen hafta brent petrol fiyatı 41,72 dolara kadar yükseldi. Öte yandan petrol üreticisi ülkelerin petrol arzını dondurma konusunda uzlaşmaya varması durumunda bile piyasanın petrol fiyatlarında aşırı bir yükselme beklenmiyor.

HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-13

TÜRKİYE EKONOMİSİ

• Türkiye ekonomisi 2015 yılı son çeyreğinde beklentilerin üstünde bir değer alarak %5,7 oranında büyüdü. Böylelikle 2015 yılı toplam büyüme oranı %4 olarak gerçekleşti. Dördüncü çeyrekte büyümenin iç talep destekli olarak gerçekleştiği görülüyor; %4 büyümenin %3’ü tüketim harcamalarından geldi.

• TÜİK verilerine göre Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre ihracat %1,4 oranında artarak 12,4 milyar dolar olurken ithalat ise %8,1 oranında azalarak 15,6 milyar dolar oldu. TİM verilerine göre ise Mart ayında ihracat bir önceki yıla göre %2,6 oranında artarak 11,5 milyar dolar oldu.

• Mart ayında enflasyon bir önceki aya göre gerileyerek %7,46 değerine ulaştı (Şubat ayında %8,78). Bu ay en fazla azalan fiyat grubu “gıda ve içecekler) oldu. Çekirdek enflasyon ise sekiz aylık yükselme periyodundan sonra ilk defa gerileyerek %9,5 oldu (Şubat ayında %9,7).

 DÜNYA EKONOMİSİ

• ABD’de Mart ayında 215 bin kişi yeni istihdam yaratıldığı açıklandı. Beklentilerin biraz altında kalan bu verilerle birlikte işsizlik oranı %4,9’dan %5’e yükseldi. İşsizlikteki artış FED’in bu yıl yapacağı faiz artırımlarında temkinli olacağına işaret ediyor.

• Euro Bölgesi’nde deflasyon endişeleri Mart ayında da devam etti. Şubat ayında -%0,2 olan enflasyon Mart ayında -%0,1 oldu. Özellikle enerji fiyatlarındaki yıllık gerilemenin deflasyona neden olduğu belirtiliyor. Eurostat verilerine göre enerji fiyatlarında Şubat ayındaki gerileme %8,1’e ulaştı.

• Euro Bölgesi’nde imalat sanayi PMI endeksi Mart’ta 51,6 değerine yükseldi (Şubat’ta 51,2). PMI’daki artışa rağmen endeksi yayınlayan kuruluş Markit, bu artışın fiyatlardaki düşüşe göre yeterince güçlü olmadığını ifade etti.

• Çin’de imalat sanayi verileri Mart ayında toparlandı. Şubat ayında 49 olan PMI endeksinin Mart ayında 50,2’ye yükseldiği açıklandı. Asya Kalkınma Bankası ise Çin’in 2016 yılı için ekonomik büyüme rakamını %6,5 olarak açıkladı.

• Suudi Arabistan prensinin ülkesinin sadece İran’ın anlaşmaya katılması durumunda üretim dondurma anlaşmasına katılacağını açıklaması nedeniyle petrol fiyatları tekrar düşüşe geçti. Brent petrol fiyatının %4 düşerek 38,70 dolar olduğu belirtildi.

HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-12

TÜRKİYE EKONOMİSİ

Mart ayında Sektörel Güven Endekslerinde düzelme yaşandı. Perakende ticaret sektörü güven endeksi %4,1 ve hizmet sektörü güven endeksi %4,8 oranında artarken inşaat sektörü güven endeksi ise %1,7 oranında azaldı. Perakende ticaret sektöründe “iş hacmi-satışlar” beklentisi ve hizmet sektöründe “hizmetlere olan talep” beklentisi artarken inşaat sektöründe “alınan sipariş” beklentisi geriledi.

Reel Kesim Güven Endeksi ise geçen aya göre 1,1 puan azalarak 104,1 değerini aldı. Gelecek üç ay için üretim hacmi, ihracat sipariş ve yatırım harcaması beklentilerinin azaldığı görülüyor. Kapasite kullanım oranı ise 1,1 puan artarak 75,2 değerini aldı.

Reel Kesim Güven Endeksi’ndeki azalmaya rağmen Ekonomik Güven Endeksi (Tüketici ve sektörel güven endekslerinin etkisiyle) %9,5 oranında artarak 78,3 değerini aldı (Şubat ayında 71,5).

Merkez Bankası geçen hafta yapılan Para Politikası Kurulu toplantısında faiz koridoru üst bandını %10,75’ten %10,50’ye indirdi. Merkez Bankası kararına gerekçe olarak, Ağustos ayından bu yana uygulanan para politikası araçlarının etkili olmasını göstererek geniş faiz koridoruna duyulan ihtiyacın bir miktar azaldığını belirtti.

TÜİK, Şubat ayında konut satışlarının bir önceki yılın aynı ayına göre %7 artarak 101.703’e ulaştığını açıkladı. İlk defa satılan konutlar ise geçen yıla göre %16,6 arttı ve toplam konut satışları içinde payı %46,6 oldu.

DÜNYA EKONOMİSİ 

ABD Ticaret Bakanlığı, ekonominin dördüncü çeyrek büyüme oranını %0,7’den %1,4’e revize etti. Böylelikle ABD’nin yıllık büyüme oranının da %2,4’e yükseldiği tahmin ediliyor. Bu hafta ekonomik gündemin üst sıralarında ABD istihdam rakamları bulunuyor.

Geçen hafta Brüksel’e gerçekleştirilen terör saldırılarının ardından Avrupa piyasalarında bankacılık ve havayolu gibi çeşitli hisselerde düşüşler yaşandığı görüldü.

Çin’de yavaşlayan imalat sanayi sektörüne olumlu bir işaret geldi. Çinli imalat sanayi firmalarının toplam kârındaki artışın son 18 ayın en yüksek hızına ulaştığı açıklandı.

2014 yılında ekonomisi %3,9 oranında daralan Brezilya’nın 2015’te de siyasi krizle birlikte yine daralabileceği belirtiliyor. Enerji fiyatlarındaki gerileme ve siyasi sorunların ekonomiyi olumsuz etkilediği ülkede işsizlik %9,5’e yükselirken, maaşların da geçen sene %2,4 oranında azaldığı açıklandı.

Geçtiğimiz hafta petrol arzının düşebileceği yönündeki haberler (ABD’de aktif rezervlerin azalması, Suudi Arabistan ve Rusya gibi petrol üreticisi ülkelerin üretimi azaltacağı yönünde açıklamaları) petrol fiyatlarının 40 doların üstüne yükselmesinde etkili oldu.

HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-11

TÜRKİYE EKONOMİSİ

• Mart ayında Tüketici Güven Endeksi bir önceki aya göre aynı kalarak 67 değerini aldı. Alt endekslerden otomobil, konut satın alma ve konut tamiratı gibi beklenti endekslerinde ise kısmi artış görüldü.

• Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre ihracat birim değer endeksi %10,6; ithalat birim değer endeksi ise %17,1 oranında azaldı. Aynı şekilde miktar endekslerinde de azalma görüldü; ihracat miktar endeksindeki azalma %12,9 oranında olurken ithalat miktar endeksindeki %3,2 oldu.

• Mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı Aralık ayında %10,3 değerine geriledi (Kasım ayı %10,4). Genç işsizlik oranı ise %18,1 oranına düştü (Kasım ayı %18,5). Tarım, inşaat ve hizmetler sektörlerinde yeni yaratılan istihdamdaki artışın bu durumda payının olduğu görülüyor.

• Ocak ayında özel sektöründen yurtdışından sağladığı borçlarda hem kısa hem uzun vadeli borçların azaldığı görülüyor; toplam yurtdışına olan borç 216,4 milyar dolar olurken (Aralık ayında 216,6 milyar dolar) uzun vadeli borçların toplama oranı %90,4’e yükseldi.

• Mart ayı Merkez Bankası Beklenti Anketi’ne göre piyasaların enflasyon beklentisi %8,29’a, aylık dolar kuru beklentisi ise 2,90 TL’ye geriledi.

• Türkiye ve AB ülkeleri arasındaki göçmen anlaşması bu hafta sonunda imzalandı. Anlaşmaya göre, yasadışı olarak AB’ye giren Suriyeli ve diğer mültecilerin Türkiye’ye geri gönderilmesi karşılığında Suriyeli mültecilerin bir kısmının AB ülkelerine dağıtılması ve Türkiye’ye mali yardımın artırılması kararlaştırıldı.

DÜNYA EKONOMİSİ

• Fed geçtiğimiz hafta düzenlenen toplantıda faizlerde değişikliğe gitmeyerek 0,25-0,50 aralığında bıraktı. Öte yandan mevcut konjonktürde küresel piyasalardaki belirsizlik nedeniyle Fed’in yakın zamanda faiz artırımına gitmeyeceği ima edildi.

• Geçtiğimiz hafta AB’de gündem Türkiye ile yürütülen göçmen krizi müzakerelerine odaklanmış durumdaydı. Müzakereler hafta sonu Türkiye ile yapılan anlaşma ile sonlandırıldı.

• Yunanistan’ın kreditörleri AB ve IMF, ekonomik reformların gerçekleştirilmediği hususunda Yunanistan yönetimini sıkıştırmaya başladı.

• Çin Başbakan Yardımcısı Zhang Gaoli, ülke ekonomisinin iyileştiğine dair olumlu işaretler aldıklarını ve sermaye çıkışlarının yavaşladığını açıkladı. Çin iş dünyasının ise aynı olumlu görüşte olmadığı belirtiliyor.

• Geçtiğimiz hafta petrol fiyatları petrol fiyatları yukarı yönlü bir seyir izledi. Geçen hafta 42,5 dolara kadar yükselen petrol fiyatı bu hafta başında 41 dolar seviyesine geriledi.

HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-10

TÜRKİYE EKONOMİSİ

• Mevsim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi Ocak ayında %1 oranında arttı. İmalat sanayinde ise

%1,5 oranında artış gözleniyor. Arındırılmamış sanayi üretimi endeksi ise Ocak ayında yıllık olarak

%3,6 oranında arttı.

• Dış ticaret açığındaki enerji fiyatları etkili daralmanın cari açığa etkisinin Ocak ayında da devam ettiği

görüldü. Geçen yılın Ocak ayında 2,4 milyar dolar olan cari açık bu sene Ocak ayında 2,2 milyar dolar

oldu. 12 aylık cari açık ise geçen yılki 41,2 milyar dolarlık seviyesinden bu yıl 31,8 milyar dolara

geriledi. Doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler Ocak ayında geçen yılın aynı ayına göre 1,2

milyar dolar azalarak 280 milyon dolar oldu, portföy yatırımlarından ise 1,2 milyar dolar net çıkış

kaydedildi.

• Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye için 2016 yılı büyüme beklentilerini %3’ten

%3,5’e yükselttiklerini açıkladı. Fitch, 2015 yılı ile ilgili açıklanan son güçlü verilerin, yakın vadede

ekonomik ivmede artışa işaret ettiğini belirtti.

DÜNYA EKONOMİSİ

• Avrupa Merkez Bankası (ECB), faizleri yeniden tarihin en düşük seviyesine indirerek (-%0,4) parasal

genişleme çalışmaları için bir hamle daha gerçekleştirdi. ECB, Euro Bölgesi’nde etkili olmaya devam

eden deflasyonla mücadele etmek için parasal genişlemeye de devam etti. Aylık varlık alımları 60

milyar eurodan, 80 milyar euroya çıkarıldı.

• Ekonomistler, ECB’nin faiz düşürme hamlesi sonrasında, Fed’in bu hafta düzenlenecek para politikası

kurulu toplantısında faiz artışı yapması ihtimalinin sıfıra yakın olduğunu düşünüyor.

• Öte yandan geçen hafta ABD Başkanı Barack Obama, ABD’in İran’a uyguladığı petrol ürünleri ile ilgili

yaptırımları, İran’ın halen ülkesine tehdit oluşturduğu gerekçesi ile 1 yıl daha uzattıklarını açıkladı.

• Çin ekonomisinden yavaşlama işaretleri gelmeye devam ediyor. Bu yılın ilk iki ayında ülkede sanayi

üretimi ve perakende satışlarda artışın hız kaybettiği açıklandı.

• Japonya Merkez Bankası (BOJ) Başkanı Haruhiko Kuroda, ülke ekonomisinin ihtiyaç duyması halinde,

parasal genişlemeye bir süre daha devam edilebileceğini duyurdu.

• Son 10 yılda, dünyanın en büyük altı merkez bankasının (ABD, Avrupa Merkez Bankası, Japonya,

İsviçre, İngiltere ve Çin) varlıklarının %239 artışla 4,9 trilyon dolardan 16,9 trilyon dolara çıkarak

rekor kırdığı belirtiliyor. Bunun nedeni ise, büyük merkez bankalarının çoğunun (Fed, ECB ve BOJ), ülkelerindeki ekonomik sorunları düzeltmek için parasal genişleme politikası uygulamalarından

kaynaklanıyor.

HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-9

TÜRKİYE EKONOMİSİ

 Şubat ayında enflasyon %8,8 seviyesine geriledi (Ocak ayında %9,6). Merkez Bankası’nın Aylık Enflasyon Gelişmeleri raporunda da belirtildiği üzere, bu gerilemede gıda ve içecek fiyatları ile enerji fiyatlarındaki düşüşün etkisi olduğu görülüyor. Öte yandan çekirdek enflasyondaki artış kısmen de olsa devam etti ve Şubat ayında %9,7 oldu (Ocak ayında %9,6).

 TÜİK’in yayınladığı girişimcilik istatistiklerine göre, 2014 yılında yer alan işveren girişimlerin %36’sının son 3 yılda, %40’ının ise 2001-2010 yılları arasında kurulduğu açıklandı. Toplam istihdam içinde ise 2014 yılında işverenlerin oranı %4,5 oldu. İşveren olarak çalışanların içinde kadınların oranı ise %8 oldu.

 TÜİK’in her yıl “8 Mart Dünya Kadınlar Günü” öncesinde açıkladığı kadın istatistiklerine göre, kadınların eğitim düzeyi yükseldikçe işgücüne katılma oranlarının arttığı açıklandı. Öte yandan, kadınların tüm eğitim düzeylerinde erkeklerden daha düşük ücret aldığı belirtildi.

DÜNYA EKONOMİSİ

 ABD’de yeni yaratılan istihdam verileri beklenenin üstünde açıklanırken (242 bin kişi), işsizlik oranının ise değişmediği belirtildi (%4,9).

 Geçtiğimiz hafta, Euro Bölgesi’nin tekrar deflasyon riskinde olduğu açıklanmıştı (Şubat ayı enflasyonu -%0,2) Bu nedenle ekonomistler bu hafta toplanacak Avrupa Merkez Bankası toplantısında, Mario Draghi’nin faizleri on puan indirerek -%0,4’e çekeceğini tahmin ediyor.

 Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s Çin’in kredi notu görünümünü “durağan”dan “negatif”e düşürdü. Moody’s karara gerekçe olarak ülkenin artan borç yükü ve hükümetin reformlarını gerçekleştirip gerçekleştiremeyeceği gösterildi.

 Çin Başbakanı Li Keqiang ise, 2016 yılı için büyüme beklentilerini %7’den %6,5-7 aralığına indirdiklerini açıkladı.

 Brezilya ekonomisi 2015 yılında %3,8 oranında daraldı. Dünyanın yedinci büyük ekonomisinin geçen yıl daralmasında emtia fiyatlarındaki düşüş ve küresel büyümedeki yavaşlamanın etkili olduğu belirtildi.

HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-8

TÜRKİYE EKONOMİSİ

• Ocak ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre %22 azalarak 9,6 milyar dolar, ithalat ise %19,7 oranında azalarak 13,4 milyar dolar oldu. Böylelikle dış ticaret açığı son yıllardaki en düşük değeri aldı: 3,8 milyar dolar.
•  Reel Kesim Güven Endeksi Şubat ayında bir önceki aya göre 0,7 puan azalarak 105,2 değerini aldı. Gelecek 3 ay için beklentilerin iyileştiği (üretim hacmi ve ihracat sipariş beklentileri bir önceki aya göre arttı), mevcut duruma dair görüşlerin ise nispeten gerilediği (mal stoku ve toplam sipariş) görülüyor.
• Kapasite Kullanım Oranı da Şubat ayında bir önceki aya göre değer kaybederek 74,1 oldu (Ocak ayında 75,2).
•  Sektörlerde de güven endeksleri geriledi. Güven endekslerinden hizmet sektörünün %3,5; perakende ticaret sektörünün %2,4 ve inşaat sektörünün %1,3 oranında azaldığı görülüyor.
• Sektörel güven endeksleri, Reel Kesim Güven Endeksi ve Kapasite Kullanım Oranı’ndaki gerileme sanayi üretiminin ilk çeyrekte kısmen ivme kaybetmiş olabileceğine işaret ediyor.
•  Ekonomik Güven Endeksi, Şubat ayında yukarıda bahsettiğimiz güven endekslerindeki gerilemenin etkisiyle %14,8 oranında azalarak 71,5 değerine geriledi (Ocak ayında 83,9). Şubat ayındaki güven endekslerindeki çarpıcı gerilemede son dönemdeki jeopolitik ve yurtiçi gelişmelerin etkili olduğu tahmin ediliyor.
• TÜİK verilerine göre Ocak ayında konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre %1,9 oranında azalarak 84.566 oldu. Bu satışların %47,4’sini ilk defa satılan konutlar oluşturdu. Öte yandan Aralık ayında satılan konut sayısı 142.599 olmuştu.
•  Konut Fiyat Endeksi Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %18,4 oranında artarak 201,3 değerini aldı (Kasım ayı 199,6). Konut fiyatlarındaki artışın ivme kaybetmeye devam ettiği görülüyor.
•  Merkez Bankası, geçen hafta düzenlenen Para Politikası Kurulu’nda (beklentilerle aynı yönde) faizlerde değişikliğe gitmedi.
•  IMF geçen hafta sonu düzenlenen G20 toplantısı için hazırladığı “Küresel Beklentiler ve Politik Zorluklar” raporunda, Türkiye’nin 2016 için ekonomik büyüme tahminini yukarı yönlü revize etti: 2016 için büyüme tahmini %2,9’dan %3,2’ye yükseldi.

DÜNYA EKONOMİSİ

• ABD ekonomisinin 2015 yılı dördüncü çeyrek büyüme rakamı %0,7’den %1’e revize edildi. Öte yandan ABD ekonomisinin 2016 yılı birinci çeyreği için beklentiler düşen petrol fiyatlarının da etkisiyle geriledi. Yine de işsizlik oranının %4,9’a gerilemesi ve imalat sanayi PMI endeksinin 48,2 değerine yükselmesi olumlu yorumlandı.
•  ABD ekonomisindeki gelişmeler FED’in faiz artırımlarının sene sonuna öteleneceği şeklinde yorumlanıyor.
•  Avrupa Birliği’nde ise ECB’nin ek önlem almasını destekleyecek olumsuz veriler açıklandı: Eurostat tarafından açıklanan verilere göre Şubat ayı itibariyle enflasyon 0’ın altına gerileyerek yine deflasyona döndü (-%0,2).
•  IMF Başkanı Christiane Lagarde, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılmasının her iki taraf için de zararlı olacağını söyledi. İki ülke arasındaki ticari ve finansal hareketlerin büyümeyi hızlandırdığını ifade eden Lagarde, İngiltere’nin AB’den çıkmasının ekonomik büyümeyi yavaşlatacağını ve sterlinin çökeceğini söyledi.
•  Hindistan hükümeti tarımsal büyümeyi artırmak ve kırsal yoksulluğu azaltmak için hazırladığı yeni bütçeyi açıkladı.
•  Kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poors, Rusya için 2016 ve 2017 yılı büyüme tahminlerini düşürdü. S&P’nin Rusya için büyüme tahminleri 2016 yılı için %0,3 olan tahmin -%1,3’e, 2017 için ise %1,8’den %1’e revize edildi.
•  Çin’de düzenlenen G20 toplantısında, Çin Merkez Bankası Başkanı Zhou Xiaochuan, ihracatı artırmak ve ekonomiyi desteklemek için devalüasyona gitmeyeceklerini belirtti. Başkan Zhou Xiaochuan, ekonomideki riskleri azaltmak için devalüasyon dışında da kullanılabilecek para politikaları olduğunu belirtti.
•  Geçtiğimiz hafta Moody’s Brezilya’nın notunu yatırım yapılabilir seviyenin altına düşürdü. Fitch ve S&P de Brezilya’nın notunu yatırım yapılabilir seviyenin altına düşürmüştür.

HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-7

TÜRKİYE EKONOMİSİ

• Tüketici Güven Endeksi Şubat ayında 66,6 değerine geriledi (Ocak ayı 71,6). Şubat ayında tüketicinin genel ekonomik durum, maddi durum ve tüketim yapma beklentilerinde düşüş gözleniyor. Bu gerileme, Şubat ayında tüketim harcamalarının azalabileceğine işaret ediyor.
•  İşsizlik oranı Kasım ayında kısmen gerileyerek %10,4 oldu (Ekim ayı %10,6). İşsizlik oranı son 7 aydır iki haneli rakam olarak açıklanıyor; Nisan 2015’ten bu yana işsizlik %10’un altına düşmedi. Sektörlerde yeni yaratılan istihdama bakıldığında sanayi hariç (tarım, inşaat ve hizmetler) tüm sektörlerde bir önceki aya göre artış yaşandı.
•  Cari açık Aralık ayında ithalattaki artışın da etkisiyle 5,1 milyar dolar oldu. 2015 yılı toplam cari açığı ise petrol fiyatlarındaki gerilemenin de etkisiyle geçen yıla göre 13,3 milyar dolar azalarak 32,2 milyar dolara geriledi. Cari dengede gelir dengesine “turizm” kaleminden büyük katkı geldiği dikkate alındığında, Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun bugün açıkladığı “Turizm Eylem Planı” 2016 yılında cari denge için önem taşıyor.
•  Ocak ayında bütçe 4,2 milyar lira fazla verdi. Ocak ayında personel giderleri bir önceki yılın aynı ayına göre yaklaşık %30 oranında arttı. KDV ve ÖTV gelirlerindeki artışın güçlü bir şekilde devam ettiği ve bu durumun son dönemde %4 seviyesine yükselen büyüme beklentilerini desteklediği görülmekte.
•  Aralık ayında geçen yılın aynı ayına göre İhracat ve İthalat Birim Değer Endeksleri gerilemeye devam etti (sırayla %10,9 ve %17,1). İhracat ve İthalat Miktar Endeksleri ise kısmen azaldı (sırayla %0,3 ve %0,5). Birim değer endeksleri liranın dolara karşı değer kaybetmesi nedeniyle gerilerken, miktar endeksleri ihracat ve ithalatın miktar olarak geçen yıl ile yaklaşık aynı seviyelerde olduğuna işaret ediyor.
•  Merkez Bankası’nın yayınladığı Şubat ayı Beklenti Anketi’ne göre, enflasyon beklentisi %8,19’dan %8,48’e yükselirken, büyüme beklentisi de %3,4’ten %3,6’ya çıktı. Cari açık beklentisinin ise Şubat ayında 33,8 milyar dolara gerilediği görülüyor (önceki ay 34,3 milyar dolar).
•  Özel sektörün yurtdışından sağladığı uzun vadeli borç 2015 yılında bir önceki yıla göre 26,7 milyar dolar artarak 195,9 milyar dolar olurken kısa vadeli borç ise 23,5 milyar dolar azalarak 20,8 milyar dolara geriledi. Özel sektörün yurtdışına olan borcunun kısa vadeli yapısından uzun vadeliye kaydığı görülüyor. Borçluya göre dağılıma bakıldığında bankaların kısa vadeli borçlarının geçen yıla göre 23 milyar dolar azalarak 16 milyar dolar olduğu, uzun vadeli borçlarının ise 20 milyar dolar artarak 85,9 milyar dolara yükseldiği görülüyor.
•  Başbakan Ahmet Davutoğlu bugün yaptığı basın açıklamasında Turizm Acil Eylem Planı Destek Paketi’nin detaylarını açıkladı. Turizm Acil Eylem Planı Destek Paketi’ne göre sektöre 255 milyon lira hibe desteği sağlanıyor.

DÜNYA EKONOMİSİ

•  Fed’in Ocak ayı toplantısı tutanağında, Banka’nın petrol fiyatlarındaki değişim, küresel ekonomik gelişmeler ve Çin ekonomisine ilişkin verileri yakından takip ettiği görüldü. Ekonomistler, Mart ayında yapılacak Fed toplantısında büyük ihtimalle faizlerin sabit tutulacağı görüşünde.
•  Euro Bölgesi’nde imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi PMI Şubat ayında son 13 ayın en düşük değerine gerileyerek 52,7 oldu (bir önceki ay 53,6). Endeksin 50’nin üstünde gerçekleşmesi her ne kadar olumlu bir işaret olsa da, gerileme bölgenin halen zayıf küresel ve iç verilerden etkilendiği şeklinde yorumlandı.
•  Geçtiğimiz hafta, Avrupa Birliği’nin gündem maddesi İngiltere’nin AB’den çıkıp çıkmayacağı konusuydu (Brexit). İngiltere ve AB yetkilileri arasında yapılan toplantı sonrasında İngiltere’nin AB’de kalması için uzlaşmaya varıldığı açıklandı. Öte yandan İngiltere’nin AB üyesi olarak kalıp kalmayacağı, ülkede 23 Haziran’da düzenlenecek referandum ile belirlenecek.
•  OECD, küresel ekonominin tekrar hız kazanması için ekonomi liderlerine acil çağrıda bulundu. OECD geçen hafta 2016 yılı için beklentilerini kıstı. 2016 yılı küresel ekonomik büyüme tahminini %3,3’ten %3’e indiren OECD, son beş yıldır küresel ekonominin giderek yavaşladığını ve bu nedenle acilen politika önlemlerinin alınması gerektiğini vurguladı.
•  Japonya’da Ocak ayında ithalatın gerilemesi nedeniyle, dış ticaret son dört yılın en yüksek fazlasını verdi. Abenomics olarak adlandırılan Başbakan Shinzo Abe’nin getirdiği ekonomik reformların en önemli parçalarından biri de ihracat.
•  Katar, Rusya, Suudi Arabistan ve Venezüella’nın bir araya geldiği petrol ihracatçısı ülkeler toplantısında, diğer petrol üreticisi ülkelerin de kabul etmesi durumunda üretimin Ocak ay ı seviyesinde dondurulacağı açıklandı. İran Petrol Bakanı ise kararı hoşnutlukla karşıladıklarını söylerken İran’ın petrol üretimi için bir sınır belirledikleri hakkında bir açıklama gelmedi.

HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-4

TÜRKİYE EKONOMİSİ

• Ocak ayında açıklanan güven endekslerinin genel eğiliminin azalma yönünde olduğu görülüyor.

o Tüketici Güven Endeksi, bir önceki aya göre %2,7 oranında gerileyerek 71,6 değerini aldı (bir önceki ay 73,6). Bu durumda özellikle genel ekonomik durum beklentisi ve bu dönem içerisinde harcama yapma beklentisindeki gerilemelerin etkili olduğu görülüyor.

o Sektörel güven endekslerinden hizmet sektörü endeksi %6,6 ve inşaat sektörü endeksi %1,4 oranında azalırken perakende ticaret sektörü ise %3,6 oranında arttı.

o Reel Sektör Güven Endeksi bir önceki ay 108,8 olan değerinden 105,9 değerine geriledi. Gelecek üç ay için üretim hacmi beklentileri ve ihracat sipariş beklentilerindeki azalma, sanayi üretiminde bir daralma yaşanabileceğine işaret ediyor. Mevsim etkilerinden arındırılmış Kapasite Kullanım Oranı da 0,2 puan azalarak 75,2 oldu.

• Geçtiğimiz hafa düzenlenen Para Politikası Kurulu toplantısında faiz oranlarında değişikliğe gidilmedi. Piyasanın beklentisi de faizlerde değişikliğe gidilmeyeceği yönündeydi. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, yaptığı açıklamada politika faizlerinin sadeleştirmeye gidilmesi için çok erken olduğunu, küresel oynaklıkların fazla olduğunu ifade etti.

• TÜİK’in Aralık ayı konut satış verilerine göre, konut satışları geçen yılın aynı ayına göre %5,9 oranında artarak 142.599’a yükseldi. Bu satışların %51,9’u ilk defa satılan konutlardan oluşuyor.

DÜNYA EKONOMİSİ

• Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi, Mart ayında para politikalarının yeniden gözden geçirilebileceğini açıkladı. AMB’nin enflasyonu artırmak için para politikasını gevşetmeye devam etmenin sinyalini verdiği görülüyor.

• IMF, 2016 ve 2017 yılı küresel ekonomik büyüme tahminlerini 0,2 puan düşürerek sırayla %3,4 ve %3,6’ya çekti. Aşağı yönlü revizenin nedeni olarak küresel ekonomik büyümenin tahminlerden daha yavaş gelişmesi ve gelişmekte olan ülkelerde büyümenin ivme kaybetmesi gösterildi.

• ABD imalat sanayi PMI göstergelerinin son birkaç aydır düşüşte olduğu belirtiliyor. Bu durumda beklentiler FED’in faiz artırımını yapması ancak peş peşe olmasının zor olduğu yönünde.

• Çin ekonomisinde 2015’te son 25 yılın en düşük büyüme oranı kaydedildi: %6,9. Çin’in 2016 yılı için ekonomik büyüme beklentisi ise %6,5 oranında.

• Rusya ekonomisi 2015 yılında %3,7 oranında daraldı. Son 15 ayda yaklaşık %70 oranında değer kaybeden petrol fiyatlarının ekonominin daralmasında etkili olduğu belirtiliyor.

• Petrol fiyatları geçtiğimiz hafta dalgalı seyretti. Geçtiğimiz hafta 12 yılın en düşük değerini gören petrol fiyatları Cuma günü tekrar %7 oranında yükseldi. Petrol fiyatı bugün 31,5 dolar seviyesinde gerçekleşti

HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-3

TÜRKİYE EKONOMİSİ

• Ekim ayında işsizlik oranı %10,6’ya, genç işsizlik oranı ise %19’a yükseldi (bir önceki ay sırayla %10,4 ve %18,6). İşsizlik oranı son 6 aydır çift hanelerde seyrediyor. Türkiye, 2015 yılı üçüncü çeyrekte %50,3 seviyesinde işgücüne katılma oranı ile OECD ülkeleri arasında sonran üçüncü sırada yer alıyor.
• Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan verilere göre, 2015 yılında bütçe açığı 22,6 milyar TL oldu. Geçen yıl bütçe açığı 23,4 milyar TL düzeyindeydi. Maliye Bakanı Naci Ağbal, bütçe geliri performansının bir önceki yıla göre daha iyi olduğunu belirtti.
• Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre, ihracat ve ithalat birim değer endeksleri sırayla %11,3 ve %17,8 oranında azaldı. İhracat miktar endeksi ise %1,4 oranında artarken ithalat miktar endeksi %9,6 oranında azaldı.
• Bu hafta Türkiye’de gözler yarın düzenlenecek Merkez Bankası’nın PPK toplantısında olacak. Piyasalarda beklenti, Merkez Bankası’nın faizlerde değişikliğe gitmemesi yönünde.
• Özel sektörün yurtdışından sağladığı kredi borcunda vadenin uzamaya devam ettiği görülüyor. Kısa vadeli borçlar bir önceki aya göre 24,6 milyar dolardan 21,9 milyar dolara gerilerken, uzun vadeli borçlar ise 188,9 milyar dolardan 189,8 milyar dolara yükseldi.

DÜNYA EKONOMİSİ

• Brent petrol fiyatı 28 doların altına düşerek 12 yılın en düşük seviyesine geriledi. Petrol fiyatlarındaki gerileme piyasalarda endişeye yol açtı.
• FED’in bu ayki toplantısında, küresel ekonomik büyümenin yavaşlamasına dair baskılar nedeniyle faizde değişikliğe gitmemesi bekleniyor.
• Geçtiğimiz hafta, ABD ve AB, nükleer programını sonlandırma anlaşmasındaki şartların sağlandığının açıklanmasının ardından İran’a yönelik yaptırımların kaldırıldığını açıkladı.
• Almanya’da ekonomik büyüme 2015 yılında beklentilerin üzerinde artarak %1,7 oranında gerçekleşti. Özellikle tüketim harcamalarındaki artış sayesinde son 4 yılın en büyük büyüme oranı kaydedildi.
• Çin’de ihracat Aralık ayında bir önceki aya göre %2,3 oranında arttı. Haziran ayından bu yana ilk defa artan ihracat ülke ekonomisine dair olumlu bir işaret olarak algılandı. Bu hafta yurtdışında gözler Çin’deki ekonomik büyüme oranında olacak.
• IMF Başkanı Christine Lagarde, gelişmekte olan ülkelerin yeni gerçeklik olan “düşük büyüme oranları” ile yüzleşmesi gerektiğini açıkladı. Lagarde gelişmekte olan ekonomilerde %1’lik bir düşüşün gelişmiş ekonomilerde %0,2 oranında gerileme yaratacağını açıkladı.

HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-2

TÜRKİYE EKONOMİSİ

• Sanayi Üretim Endeksi Kasım ayında bir önceki aya göre %0,9 oranında azalarak 125,4 değerine geriledi (Ekim’de 126,5). Kasım ayında imalat sanayi sektörü endeksinin %0,7 ve madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksinin %3,8 oranlarında gerilediği görülüyor. Sanayi üretimi yılın ilk 11 ayında ise %3,1 arttı.
• Cari açık Kasım ayında beklentilerin biraz üstünde artarak 2,1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Kümülatif cari açık ise geçen yıl Kasım ayındaki 47,9 milyar dolar seviyesinden bu yıl 34,7 milyar dolar seviyesine geriledi. Kasım ayında portföy yatırımlarından 3,1 milyar dolar çıkış yapıldığı görülüyor.
• Ortadoğu’da İran ve Suudi Arabistan arasında yaşanan gerilim, Kuzey Kore’nin nükleer silah denemesi ve Çin piyasasındaki dalgalanmalar doların gelişmekte olan ülkelerde yükselmesine yol açtı. Dolar bugün içerisinde 3,04 TL düzeyine kadar yükseldi.
• Ekonomi Bakanlığı’nın yayınladığı Beklenti Anketi’ne göre, 2016 yılı birinci çeyreği için ihracat beklenti endeksi bir önceki çeyreğe göre 7,3 puan gerileyerek 99,9 değerini aldı. Ankete göre gelecek üç ay için siparişlerin bir önceki çeyreğe göre %14 oranında gerilediği görüldü.
• Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek revize edilen 2016-2018 Orta Vadeli Program açıklamasında, büyüme beklentilerini 2015 yılı için %4, 2016 için %4,5 ve 2017 ile 2018 için %5 olduğunu belirtti. Şimşek, bu sene yurtiçi talebinde ve AB ihracat talebinde yükselme beklediklerini söyledi.

DÜNYA EKONOMİSİ

• Dünya Bankası küresel ekonomik görünüme dair uyarılarda bulundu. Petrol fiyatlarındaki düşüşün gelişmekte olan ekonomileri olumsuz etkilediğini vurgulayan Dünya Bankası, Çin’de büyüme hızının yavaşlamasının küresel ekonomi için potansiyel bir tehdit olduğunu belirtti.
• ABD’de Aralık ayında beklentilerin üstünde 292 bin kişilik istihdam yarattı (beklenti 200 bin kişi). İşsizlik oranı ise küresel baskılara rağmen %5 oranında gerçekleşti.
• Kasım ayında Almanya’da sanayi üretimi bir önceki aya göre gerilerken, dış ticaret ise fazla verdi. AB’nin ikinci büyük ekonomisi konumundaki Fransa’da sanayi üretimi geriledi. AB’de ise işsizlik oranı gerilemeye devam etti; bölgede Kasım ayında işsizlik oranı %10,5 oldu (bir önceki sene %11,5).
• Çin Devlet Kalkınma Merkezi’nden bir yetkili, 2016-2020 yılları arasında ekonomik büyüme hızının %6,5 seviyesinde tutulmakta zorlanacağını açıkladı.
• Brezilya’nın 2015 yılının dış ticaret fazlası ile kapatması kötü giden ekonomik görünüm için olumlu bir işaret olarak algılandı. 2014 yılı sonunda 4 milyar dolar dış ticaret açığı veren ülkenin bu yılsonunda 19,7 milyar dolar dış ticaret fazlası verdiği ifade ediliyor.

HAFTALIK EKONOMİ DEĞERLENDİRME NOTU 2016-1 

TÜRKİYE EKONOMİSİ

• Aralık ayında enflasyon bir önceki aya göre 0,7 puan artarak %8,8 seviyesinde gerçekleşti (Kasım ayında %8,1). Çekirdek enflasyon ise %9,5’e yükseldi (bir önceki ay %9,2). Yıllık enflasyon ise %7,67 düzeyi ile Orta Vadeli Plan’da açıklanan tahmine (%7,6) yakın bir düzeyde gerçekleşti.
• Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre ihracat %10,2 gerileyerek 11,7 milyar dolar, ithalat ise %25,3 gerileyerek 15,9 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. 12 aylık kümülatif enerji ithalatı ise geçen yıl Kasım’da 55,7 milyar dolar seviyesinden bu sene 39,2 milyar dolar seviyesine geriledi.
• TİM verilerine göre 2015 yılında ihracat 2014’e göre %8,3 gerileyerek 143,7 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. En fazla ihracat yapılan kalem 1 milyar 850 milyon dolar ile otomotiv oldu.
• Aralık ayında Ekonomik Güven Endeksi bir önceki aya göre %3,8 azaldı ve 100,8 değerine geriledi.
• İstanbul Sanayi Odası, PMI endeksinin Aralık ayında son 13 ayın en yüksek değeri olan 52,2’ye yükseldiğini açıkladı (Kasım’da 50,9). Kasım ayına göre yeni sipariş ve ihracat faaliyetleri arttı.
• Merkez Bankası’nın açıkladığı Konut Fiyat Endeksi Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %18,7 artarken, Yeni Konut Fiyat Endeksi ise %15,83 oranında arttı.
•  Çalışma Bakanlığı 2016’da asgari ücretin net 1.300 TL olduğunu açıkladı. Asgari ücretteki artışın işverene maliyetinin 20,1 milyar TL olduğu, bunun %40’ının Hazine’den karşılanacağı belirtildi.

DÜNYA EKONOMİSİ

•  Suudi Arabistan ve İran arasında yaşanan gerginlik nedeniyle petrol fiyatlarının kısmen artışa geçtiği görüldü. Hafta başı itibariyle petrol varil fiyatlarının %3 oranında artarak 38 dolara çıktığı belirtildi.
•  FED’in New York bölümünden yapılan açıklamaya göre faiz artırımının ardından finansal piyasalardan 475 milyar dolar likidite çekme hedefinin gerçekleştiği kaydedildi.
• Euro Bölgesi’nde Satın Alma Yöneticileri Endeksi PMI Aralık ayında son 20 ayın en yüksek seviyesine yükselerek 53,2 değerini aldı (Kasım’da 52,8). Bölgede Yunanistan da dahil olmak üzere tüm ülkelerin imalat sanayinde artış gerçekleştiği görülüyor.
• Çin’de Aralık ayında imalat sanayi PMI endeksi beşinci ay üst üste gerileyerek 48,2 değerine ulaştı. PMI endeksindeki gerileme imalat sanayinde yaşanan daralma işareti olarak yorumlanırken, bu durumun etkisiyle Asya ve Avrupa piyasalarında hisse senetleri geriledi.
• BRICS ekonomilerinden Brezilya’da son dönemde ekonomik görünümle ilgili olumsuz işaretler gelmeye devam ediyor. Ülkede bütçe açığının GSMH’ye oranının 2010’da %2 seviyesinden 2015’te %10 çıktığı belirtildi.